Değerli misafirler ve programa online olarak katılıp iki günden beri bu önemli konuşmaları takip eden herkes, bu önemli etkinliğe katıldığınız için sizlere teşekkür ederim.

Bu konferansın mesajı açıktır: adalet ve sürdürülebilir barışı sağlayacak güvenli, gönüllü ve onurlu bir geri dönüş için, yerinden edilmiş Suriyelilere ilişkin Birleşmiş Milletler'in 2254 sayılı kararı bağlamında atıfta bulunulan güvenli ve tarafsız ortam, Suriye krizi için ele alınan her türlü sürdürülebilir çözümün temelidir.

Eylemsizliğe dayalı mevcut yaklaşımların sonuçlarının, artan sayıda Suriyelinin, hayatlarını riske atarak güvenli olarak algıladıkları Avrupa'ya ulaşmak için çaresizce Suriye'den ve bazı ev sahibi ülkelerden kaçma çabaları olarak görüldüğü herkesçe açıktır.

Suriyelilerin bizzat tanımladıkları haliyle, güvenli ortam yokluğu, yerlerinden edilmiş Suriyelileri kendi yuvalarına dönmekten alıkoyan temel bir engeldir, bu nedenle, kapsamlı ve sürdürülebilir politik bir çözümün karşılaştığı temel sorun, tutuklular, savaş suçları ve insan hakları ihlalleri gibi temel konuların da ele alınmasının gerekliliğidir.

Suriyeliler tarafından güvenli bir ortamın şartlarının belirlenmesi ve gerekli uluslararası teminatlar ile aşamalı olarak gerçekçi bir uygulama mekanizması oluşturulması politik çözümün temel taşı olarak görülmelidir ve politik sürecin ana destekçilerinin tüm gayretlerine de özellikle odaklanılmalıdır.

Güvenli ortam, insanlar güven içinde hissettiklerinde sağlanır ve bu da sadece Suriyelilerin katline ortak olanlar ve onlara karşı ihlallerde bulunanlar için adaleti tesis etme ve hesap sorma yoluyla sağlanabilir.

Kayıpların ortaya çıkarılması, faillerin adalete teslim edilmesi, telafi ve tazminat programlarıyla ilişiği bulunanlara hesap sorulmasını amaçlayan gerçekçi programlar başlatılmalıdır. Ayrıca, suçların tekrar edilmemesi adına harekete geçme, yeniden düzenlemeler yapma ve pratik önlemler alınmalıdır.

Konferansın son iki gününden beri detaylandırılan önlem ve adımlar sadece heyecan verici değildir. Bunlar aynı zamanda kitlesel, organize, güvenli ve onurlu bir geri dönüşü gerçekleştirmenin gerçekçi ve asgari şartıdır. Bu aşamalı yaklaşım ve kademeli, tedricen ilerlenilen güvenli bir ortam oluşturma çabası ''Suriye'de Güvenli Bir Ortam için Yol Haritası'' raporunda detaylandırılmış olup, burada yerinden edilmekten muzdarip diğer ülkelerin deneyimleri örnek alınmakla birlikte, Suriye'deki güvenlikle ilgili özel durum, yerinden edilme ve toplum parçalanması düzeyini de içeren yasal ve insani faktörler de ele alınmıştır.

Diğer ülkelerin deneyimleri açıkça gösterdiği üzere, Suriye'de güvenli ortam oluşturulması siyasi anlaşmalar, sağlam uluslararası teminatlar ve anlaşmaların uygulanmasını sağlayacak bir duruş ve yerinden edilmiş Suriyelilerin doğrudan katılımı olmaksızın mümkün değildir. Siyasi süreç, bundan sonra, dile getirdiğimiz hususlara sistematik bir şekilde yer vermeli ve iç veya dış, herhangi bir tarafı yatıştırma bahanesiyle temsiliyetinin bozulmasına fırsat vermemelidir.

Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği, Türkiye ve diğerleri de dahil olmak üzere, kilit ülkelerin siyasi iradeleri, güvenli, gönüllü ve onurlu bir geri dönüşü sağlayacak Suriye'de güvenli bir ortam oluşturma konusu etrafında gelişen siyasi süreci yeniden değerlendirmeye davet edilmelidir. Daha önceki, Suriye rejimine taviz verme ve baskıcı politikalarının normalleştirilmesi çerçevesinde gelişen başarısız yaklaşımlar bir kenara bırakılmalı ve Suriyelilerin çoğunluğunun çıkarları gelecekteki siyasi çözümün merkezine yerleştirilmelidir.

Bunun için, Suriye içindeki bazı kurum ve kuruluşlar tarafından hâlihazırda benimsenen kısmi geri dönüş yaklaşımları, yerinden edilmiş Suriyelilerin iyiliği ve çıkarları için tehlikeli olarak kabul edilerek terk edilmeli, bunun yerine mevcut gerçeklik şeffaf bir şekilde ortaya koyulmalı ve bu belgede detaylandırıldığı şekliyle, Suriye'ye geri dönüş için gerekli asgari koşulların oluşturulması üzerinde çalışılmalıdır.

Suriyelilerin de belirttiği ve uluslararası güçlü mevcudiyetin kendilerine garanti ettiği gibi, güvenli bir ortamın oluşturulmasına yönelik somut adımların tasarlanması konusunda, yerinden edilmiş Suriyelilere danışılmalı ve onlar da konuya dahil edilmelidir.

Bu, güvenli ve onurlu bir geri dönüş ve Suriye krizi için sürdürülebilir bir çözümün temel esasıdır.

Bu iki gün boyunca bizimle olduğunuz için programı düzenleyenler adına sizlere teşekkür ederim. Bu konferans bir son değil, bilakis Suriye hakkında yapılan konuşmalar için bu süreç, yerinden edilmiş Suriyelilerin karar sahibi kilit merciler tarafından seslerinin yüksek ve net bir şekilde duyulduğu yeni bir sürecin başlangıcı anlamına gelmektedir.